Efemeridea • 2024ko apirilaren 8a

Pedro Axular: euskal literaturaren prosalari bikaina

Gaurkoa lako egun batean, 1644ko apirilaren 8an, Pedro Agerre Azpilikueta Axular hil zen Saran (Lapurdi). Apaiza, euskal idazlea eta Gero (GVERO) lan ospetsuaren idazle izan zen.

Pedro Agerre Azpilikueta “Axular” Pedro Agerre Azpilikueta “Axular”

Urdazubin (Nafarroa) jaio zen 1556an; jaioterriko San Salbatore monasterioan egin zituen lehen ikasketak eta, ustez, Teologia ikasi zuen Salamancako Unibertsitatean. 1584an, 28 urte zituela, azpidiakono ordenatu zen Iruñean. 1596an, diakonoa izan zen Lleidan eta apaiz Tarbesen (Biarno). Azken herri horretatik igaro ondoren, Donibane Lohizunera joan zen eta bertan bizi izan zen bost urtez (1596-1600).

  1. urtean, Sarako (Lapurdi) erretore izendatu zuten, Juan Douamet titularrak dimisioa eman ostean. Lapurdiko herrian egon zen aldian, Gero, bere lanik ospetsuena, idatzi zuen. Metodo horren helburua bazen haratago arrakastaz iristea kristautasunaren bidez, eta euskaraz idatzitako literatura-testurik onentzat hartu zen liburua.

Gero, 1643an inprimatu zen aurreneko aldiz Bordelen. Geroago, liburu horren bost edizio inprimatu ziren, aldaketa batzuekin. Azkena elebiduna da eta Donostian inprimatu zuten. Jatorrizko lana Lapurdiko euskaraz idatzita zegoen arren, bizkaierazko eta gipuzkerazko bertsioak ere egin ziren, baina ez ziren inoiz argitaratu

Axular 1644ko apirilaren 8an hil zen Saran (Lapurdi), 88 urte zituela.